Τι είναι η ψυχολογική προβολή;
Ο ψυχαναλυτής Σίγκμουντ Φρόιντ ήταν αυτός που πρώτος διατύπωσε τον όρο ψυχολογική προβολή. Περιγράφοντάς έτσι, ως έναν τρόπο με τον οποίο ένα άτομο προβάλλει τις δικές του ανεπιθύμητες σκέψεις και πεποιθήσεις σε κάποιον άλλο. Είναι ένας μηχανισμός άμυνας που μας προστατεύει. Οι αμυντικοί μηχανισμοί είναι ψυχολογικές στρατηγικές που χρησιμοποιούνται ασυνείδητα για την προστασία ενός ατόμου από το άγχος που προκύπτει από απαράδεκτες σκέψεις ή συναισθήματα. Όλοι χρησιμοποιούμε μηχανισμούς άμυνας, πρόκειται για μια διαδικασία φυσιολογική παρόλα αυτά πρέπει να τονιστεί ότι όσο πιο αδύναμο είναι το Εγώ μας, τόσο πιο πολύ καταφεύγει σε μηχανισμούς άμυνας, ακόμα και όταν αντιμετωπίζει ένα μικρό σχετικά άγχος.
Ας πάρουμε τη βοήθεια ενός παραδείγματος για να καταστήσουμε αυτή την έννοια πιο ξεκάθαρη. Ας πούμε ότι έχουμε αναπτύξει ένα σπυράκι στο πρόσωπό μας και αισθανόμαστε άσχημα γι ‘αυτό. Πηγαίνοντας στον χώρο εργασίας μας με το μυαλό μας συνεχώς ότι έχουμε αυτό το σπυράκι στο πρόσωπο μας. Καθώς μπαίνουμε στο χώρο εργασίας μας, οι συνάδελφοί μας, ως συνήθως, κοιτούν για να μας χαιρετήσουν. Δεδομένου ότι είμαστε συνειδητοί για την εμφάνισή μας, νομίζουμε ότι κοιτάζουν το σπυράκι μας (αν και δεν είναι έτσι). Και τότε λοιπόν, με κάποιο τρόπο εκφραζόμαστε ” Ξέρω ότι το σπυράκι μου είναι αντιαισθητικό, δεν χρειάζεται να κοιτάζετε!”. Αυτό που προβάλλουμε αυτήν την στιγμή είναι η ανασφάλεια μας στους συναδέλφους μας. Η αλήθεια είναι ότι εμείς είμαστε αυτοί που αισθάνονται ότι το σπυράκι τους είναι άσχημο. Αλλά επειδή δεν μπορούμε να το δεχτούμε, προβάλουμε αυτά τα αρνητικά συναισθήματα σε κάποιον άλλο έτσι ώστε η αποδοχή του γεγονότος γίνεται ευκολότερη.
Ποια είναι η χαρακτηριστική ιδιότητα της προβολής;
Το ανθρώπινο μυαλό έχει μια πολύ θετική εικόνα του εαυτού και η τάση μας είναι να το διατηρήσουμε με κάθε κόστος. Έτσι, τροφοδοτούμε συνεχώς το εγώ μας με έπαινους και αναζητάμε αναγνώριση από τους άλλους. Όταν αυτή η θετική εικόνα απειλείται, τότε έχουμε τάση να την απορρίπτουμε και ως εκ τούτου, να προβάλλουμε τα συναισθήματα σε κάποιον άλλο. Έτσι ώστε να μπορούμε να αντιμετωπίσουμε καλύτερα. τις συνέπειες που προκύπτουν.
Προβολή, ενδοβολή και προβλητική ταύτιση
Τόσο στην προβολή όσο και στην ενδοβολή δεν υπάρχει ψυχολογικό όριο ανάμεσα στον εαυτό του ατόμου και στον κόσμο που το περιβάλλει. Χάνεται το όριο ανάμεσα στον εαυτό και το περιβάλλον.
Στην προβολή, ένα ενδογενές ερέθισμα μεταφράζεται σαν εξωγενές και έτσι παρερμηνεύεται.
Αντίθετα από την προβολή, η ενδοβολή, είναι η διεργασία κατά την οποία ένα εξωγενές φαινόμενο παρερμηνεύεται από το άτομο ως φαινόμενο με ενδογενή προέλευση.
Όταν αυτές οι αμυντικές λειτουργίες λειτουργούν ταυτόχρονα, μιλάμε για προβλητική ταύτιση. Η προβολή και η ενδοβολή περιλαμβάνουν, η καθεμία τους, ένα συνεχές μορφών από το πιο πρωτόγονο μέχρι το πιο πολύπλοκο, και στο πρωτόγονο άκρο τους οι διεργασίες συγχωνεύονται μεταξύ τους, λόγω της παρόμοιας σύγχυσης που τις χαρακτηρίζει σχετικά με το τι βρίσκεται έξω από τον εαυτό και τι ανήκει σε αυτόν. Αυτή η συγχώνευση ονομάζεται προβολική ταύτιση.
Νευρωτική προβολή:
Αυτός ο τύπος προβολής είναι αυτός για τον οποίο έχουμε περιγράψει παραπάνω όπου οι αρνητικές παρορμήσεις προβάλλονται σε άλλους. Παράδειγμα: Είμαι θυμωμένη και λέω στον άλλο έχεις ένταση σήμερα.
Συμπληρωματική προβολή:
Αυτή είναι μια μορφή προβολής όπου κάποιος υποθέτει ότι οι άλλοι έχουν τις ίδιες απόψεις, συναισθήματα και σκέψεις όπως εμείς, ότι είναι εξίσου ενθουσιασμένοι με ένα συγκεκριμένο ζήτημα ή που θυμώνουν με ένα ζήτημα όπως εμείς.
Οι σκέψεις που συνήθως προβάλλονται σε άλλους είναι εκείνες που θα προκαλέσουν ενοχή, όπως επιθετικές και σεξουαλικές φαντασιώσεις ή σκέψεις.
Για παράδειγμα, μπορεί να μισείτε κάποιον, αλλά το υπερεγώ σας λέει ότι ένα τέτοιο μίσος είναι απαράδεκτο. Μπορείτε να λύσετε το πρόβλημα πιστεύοντας ότι σας μισούν.
Φιλοφρονητική προβολή
Αυτή η μορφή προβολής περιλαμβάνει την προβολή των θετικών δεξιοτήτων και των πρακτικών μας σε άλλους. Για παράδειγμα, επειδή εμείς ξέρουμε να κολυμπάμε, υποθέτουμε πως και όλοι οι άλλοι ξέρουν επίσης να κολυμπάνε. Στο μυαλό μας όμως δεν περνάει καν η σκέψη ότι κάποιος μπορεί να μην ξέρει να κολυμπάει.
Τι αναφέρει Carl Jung για την προβολή;
Η προβολή ήταν αναπόφευκτη και απαραίτητη συνιστώσα στην ψυχολογική μας ανάπτυξη, καθώς είναι ένα από τα κύρια μέσα με τα οποία μπορούμε να αποκτήσουμε μια συνειδητοποίηση των στοιχείων που κατοικούν στο ασυνείδητο μας. Αφού προβάλλουμε ένα στοιχείο του ασυνείδητου μας, το υγιές πράγμα που πρέπει να κάνουμε είναι να αναγνωρίσουμε την υποκειμενική προέλευση της προβολής. Έτσι την αποσύρουμε από τον εξωτερικό κόσμο, ενσωματώνουμε αυτό το στοιχείο της προσωπικότητάς μας και το συνειδητοποιούμε. Μόνο αν αποσύρουμε τις προβολές και έχουμε επίγνωση όσων προβάλλουμε σε άλλους, μπορούμε να ελπίζουμε ότι θα δούμε αλλαγή στην επικοινωνία. Αυτή η διαδικασία απόσυρσης και ένταξης είναι ένα δύσκολο έργο. Χρειάζεται θάρρος για να αντιμετωπίσουμε τις αδυναμίες και τις σκοτεινές ιδιότητες μας. Έτσι παίρνουμε πίσω τη δύναμη μας και μοναδικά δώρα.
Πώς να σταματήσουμε την προβολή;
Δυστυχώς, οι περισσότεροι άνθρωποι δεν συνειδητοποιούν ότι έχουν υποκύψει στην ψυχολογική προβολή μέχρι να είναι πολύ αργά. Ωστόσο, υπάρχουν βήματα που μπορούμε να ακολουθήσουμε για να προσδιορίσουμε αν ασκούμε ψυχολογική προβολή για να τα αποφύγουμε στο μέλλον.
Μια καλή αρχή είναι να εξετάσουμε τις αρνητικές σχέσεις στη ζωή μας. Ποιον δεν θέλουμε να έχουμε μαζί μας στην εργασία ή στην οικογένειά μας; Είναι κάποιος που έρχεται στο μυαλό μας; Ας προσπαθήσουμε να προσδιορίσουμε πού αρχίζουμε να νοιώθουμε ότι απειλούμαστε. Σε ορισμένες περιπτώσεις, μπορεί να διαπιστώσουμε πολλά, αν ανοίξουμε αυτό το θέμα με τον θεραπευτή μας. Να εξετάσουμε αυτές τις σχέσεις πιο ειλικρινά και πιο ανοιχτά από ότι μπορούμε να το κάνουμε μόνοι μας.
Μόλις αναγνωρίσουμε ότι συμμετέχουμε σε κάποια ψυχολογική προβολή, θα έχουμε μεγαλύτερη επίγνωση αυτής της τάσης μας κατά τη διάρκεια μελλοντικών αλληλεπιδράσεων. Ας προσπαθήσουμε λοιπόν να αντιμετωπίζουμε τα προβλήματα και τις διαφωνίες πρώτα μέσα στο κεφάλι αντί να γινόμαστε αμυντικοί. Το κλειδί είναι να αναγνωρίσουμε πότε χρησιμοποιούμε κάποιον αμυντικό μηχανισμό και να μάθουμε πώς να ανταποκρινόμαστε με πιο θετικό τρόπο.
Λίγα λόγια για μένα :
Το 2008 ίδρυσα το Κέντρο Έντεχνης Δράσης που μέχρι και σήμερα είναι ένας χώρος, πνευματικότητας, τέχνης και ψυχοθεραπείας. Στις υπηρεσίες που προσφέρουμε είναι η Συμβουλευτική και η Ψυχοθεραπεία ατομικά δια ζώσεις άλλα και εξ αποστάσεως (online). Διοργανώνουμε πρωτοποριακά ομαδικά σεμινάρια και κλειστές ομάδες ψυχοθεραπείας.
Στις αγαπημένες μου διοργανώσεις είναι οι Εναλλακτικές διακοπές μέσω τεχνών.
Από την πολυετή εξερεύνηση μου στο χώρο τον Εναλλακτικών Θεραπειών ξεχώρισα τη Σαμάνικη Διδασκαλία και συνέθεσα το εκπαιδευτικό πρόγραμμα Shamanic Practitioner Training με πιστοποίηση από τον διεθνή οργανισμό, International Practitiners of Holistic Mendicine IPHM.
Γεια σας είμαι η Τζέσικα Μαργαρίτη ψυχοθεραπεύτρια με Jugian προσανατολισμό. Εξειδικεύομαι στην Κλινική Εκφραστική Θεραπεία μεσώ Τεχνών (Expressive Art Therapy) που συνδυάζει την αναλυτική ψυχολογία του βάθους του Carl Jung με την Gestalt. Μου αρέσει πολύ να δουλεύω με τους ανθρώπους μέσα από το δημιουργικό παιχνίδι , τις μινιατούρες και τη μέθοδο Jugian Sandplay. Έχω εκπαιδευτεί στην προσωποκεντρική και τη βιωματική μέθοδος Focusing. Οπως και στην Συστημική Αναπαράσταση του Bert Hellinger.