Η Εκφραστική θεραπεία μέσω τεχνών (Expressive art therapy) είναι μια ψυχοδυναμική σύγχρονη ψυχοθεραπευτική μέθοδος. Η θεραπευτική διαδικασία εξελίσσεται και εκφράζεται μέσα από τις τέχνες, σ’ένα ευρύ φάσμα και συνδυασμό τεχνών, όπως η μουσική, τα εικαστικά, η κίνηση, το ψυχόδραμα, η ποίηση. Η επαφή με την Εκφραστική θεραπεία μέσω τεχνών μας βοηθάει να προσεγγίσουμε κομμάτια του εαυτού μας απροσπέλαστα στη νοητική διεργασία. Κυρίαρχο ρόλο παίζει το σώμα, που έχει καταγράψει εμπειρία, συναίσθημα και σκέψη, και είναι η απελευθέρωσή του που θα φέρει την ισορροπία στο άτομο ως όλον. Η θεραπεία μέσω των εικαστικών τεχνών αξιοποιεί την δημιουργική διαδικασία και το δημιούργημα ως μέσο έκφρασης και προβολής. Προάγει μία μέθοδο συμβολικής επικοινωνίας μεταξύ πελάτη και θεραπευτή. Η θεραπεία μέσω των Εικαστικών τεχνών βασίζεται στη γνώση ότι ο κάθε άνθρωπος έχει την ικανότητα να προβάλει μέσω των εικαστικών δημιουργημάτων του τις ασυνείδητες πτυχές του εαυτού του: τις εσωτερικές του συγκρούσεις, τις αναμνήσεις, τις σκέψεις και τις φαντασιώσεις.
Το Expressive art therapy χρησιμοποιείται για κλινική διάγνωση. Μέσα από τέσσερις διαγνωστικές συνεδρίες ο θεραπευόμενος φτιάχνει ένα ελεύθερο έργο, μια αντιγραφή και ένα κολάζ. Απαντάει κάποιες ερωτήσεις στο Rorschach test και ο θεραπευτής μπορεί να βγάλει τη διάγνωση ώστε να ορίσει τη θεραπευτική στρατηγική που θα ακολουθήσουν.
Το επιστημονικό υπόβαθρο του Expressive Art Therapy βασίζεται σε τρεις ψυχοθεραπευτικές προσεγγίσεις: την Ψυχοδυναμική , την Gestalt και τη Jungian ψυχολογία του βάθους.
H ψυχοδυναμική θεραπεία, η οποία μελετά τις ψυχολογικές δυνάμεις που αποτελούν τη βάση για την ανθρώπινη συμπεριφορά, τα συναισθήματα, καθώς και πώς μπορούν να σχετίζονται με την εμπειρία της πρώιμης παιδικής ηλικίας. Αυτή η θεωρία ενδιαφέρεται ιδιαίτερα για τις δυναμικές σχέσεις ανάμεσα στο συνειδητό και το ασυνείδητο κίνητρο. Δηλώνει ότι η συμπεριφορά είναι το προϊόν των βασικών συγκρούσεων, των οποίων οι άνθρωποι συχνά έχουν μικρή επίγνωση. Η κύρια εστίαση της ψυχοδυναμικής θεραπείας είναι να αποκαλύψει το ασυνείδητο περιεχόμενο της ψυχής ενός πελάτη, προκειμένου να ανακουφίσει την ψυχική ένταση.
Η ψυχοθεραπεία Gestalt έχει σαν στόχο να αποκτήσει το άτομο επίγνωση αυτού που βιώνει και πράττει. Μέσα από τη διαδικασία αυτής της επίγνωσης, το άτομο κερδίζει την κατανόηση του εαυτού του και του περιβάλλοντός του. Γνωρίζει τη δυνατότητα για αλλαγή και την ικανότητά του να κάνει επιλογές, ώστε να ζει μια αυθεντική, με νόημα ζωή. Η θεωρία της Gestalt ασχολείται με το όλον και τα διαφορετικά μέρη που το αποτελούν. Το σύνολο των μερών είναι μεγαλύτερο από το όλον.
Η προσέγγισή της Αναλυτικής Ψυχολογίας του βάθους του Carl Gustav Jung επικεντρώνεται στην ψυχή, την ανθρώπινη ανάπτυξη, τον σχηματισμό προσωπικότητας και την εξατομίκευση. Η εξατομίκευση είναι μια διαδικασία που φέρνει το ασυνείδητο δυναμικό μας στη συγκεκριμένη ζωντανή πραγματικότητα. Αυτή η διαδικασία βοηθά στη διασφάλιση μιας γέφυρας μεταξύ ενός ατόμου και του ασυνείδητου, καθώς και του ατόμου και της ευρύτερης κοινότητας του. Διάφορες μέθοδοι χρησιμοποιούνται στην Jungian ψυχοθεραπεία συμπεριλαμβανομένης της εξερεύνησης των ονείρων, της διερεύνησης μέσω μύθων και συμβόλων και της διευκόλυνσης της μη λεκτικής συνειδητοποίησης μέσω τέτοιων τεχνικών όπως η τέχνη, η μουσική, η κίνηση και η άμμος. Ο Carl Jung πίστευε ότι η ψυχολογική δυσφορία είναι αποτέλεσμα μιας ανισορροπίας στο άτομο που συχνά αντιμετωπίζεται ως αποξένωση από την βαθύτερη προσωπικότητα ή από αυτό που αποκαλεί τον Εαυτό. Η Jungian ψυχοθεραπεία επιδιώκει να αποκαταστήσει τη σύνδεση του ατόμου με τον Εαυτό.
Ο εμπνευστής της μεθόδου είναι ο Dr Avi Goren-Bar Κλινικός και Εκπαιδευτικός Ψυχολόγος με ειδίκευση στις Εκφραστικές Θεραπείες.
Στα πλαίσια του Expressive Art Therapy τα σύμβολα, οι αλληγορίες και η μεταφυσική διάσταση της κατά τα άλλα πεζής πραγματικότητας παίζουν καθοριστικό ρόλο. Γίνονται πεδίο διαλόγου ανάμεσα στον θεραπευτή και τον θεραπευόμενο αλλά και ευρύτερα πεδίο αυτογνωσίας για τον σύγχρονο άνθρωπο. Η σχέση στην εκφραστική ψυχοθεραπεία, είναι τριαδική (θεραπευτής- θεραπευόμενος- έργο). Η τριαδική σχέση βοηθάει στην αποκατάσταση του εαυτού και του “σχετίζεσθαι” με τους σημαντικούς άλλους. Πραγματικά, τα σύμβολα του καλλιτεχνικού έργου αποτελούν ένα μέρος της ανθρώπινης ύπαρξης και θα μπορούσαν να γίνουν το κλειδί για την πύλη του εσωτερικού μας κόσμου.
Πραγματικά απευθύνεται σε όλους όσους επιθυμούν μια βαθιά αλλαγή. Δεν χρειάζεται προηγούμενη γνώση σε κανέναν τομέα και απευθύνεται σε όλες της ηλικίες. Δεν χρειάζεται να είναι κανείς καλλιτέχνης, απλά να θέλει να εκφραστεί ελεύθερα. Χρειάζεται όρεξη για πειραματισμό και εστιάση στον εσωτερικό του κόσμο. Μέσα από βιωματικές διαδικασίες η θεραπευτική διαδικασία μετατρέπεται σε ένα ασκληπιείο, που εμπεριέχει με τρυφερότητα τη μοναδικότητα του κάθε ατόμου. Δίνει τη δυνατότητα στους ανθρώπους να αισθανθούν ισότιμοι με το θεραπευτή η την ομάδα και έτσι παίρνουν πίσω τη δύναμη τους.
Τα άτομα που συμμετέχουν βιώνουν αγάπη, ενσυναίσθηση και ασφάλεια ώστε να μπορέσουν να ζωντανέψουν τις εσωτερικές τους πλευρές.
Είναι σίγουρα πιο γρήγορη μορφή από τη θεραπεία ομιλίας, γιατί χρησιμοποιεί το δημιουργικό άξονα και πάνω σε αυτόν, μέσα από την αλλαγή των μέσων (από τη ζωγραφική στη μουσική, στην κίνηση κ.α) εισχωρεί στον ενδιάμεσο χώρο (Winnicott). Αυτός ο ενδιάμεσος χώρος αφορά έναν τόπο αλλά και μια διαδικασία, όπου μπορεί να ξεδιπλωθεί η ικανότητα μιας δημιουργικής «αντίληψης» του κόσμου. Έναν χώρο ανάμεσα στην πραγματικότητα και τη φαντασία. Εκεί γίνονται οι αλλαγές προσπερνώντας τη νοητική διαδικασία. Χρησιμοποιούμε λοιπόν με πολύ αγάπη την εκφραστική θεραπεία στις ατομικές συνεδρίες, στις ομάδες, στα αυτοτελή σεμινάρια και στις εναλλακτικές διακοπές. Οι άνθρωποι χαίρονται, ανοίγουν στο μοίρασμα και στη βαθιά ψυχοθεραπευτική εργασία, που γίνεται τόσο απλά και ανάλαφρα.
Γειά σας! Είμαι η Τζέσικα Μαργαρίτη, ψυχοθεραπεύτρια με Jungian προσανατολισμό και επόπτρια. Ειδικεύομαι στην Κλινική Εκφραστική Θεραπεία μέσω Τεχνών (Expressive Art Therapy) που συνδυάζει την αναλυτική ψυχολογία του βάθους του Carl Jung με την Gestalt. Μου αρέσει πολύ να δουλεύω με τους ανθρώπους μέσα από το δημιουργικό παιχνίδι, τις μινιατούρες και τη μέθοδο Jungian Sandplay. Έχω εκπαιδευτεί στην προσωποκεντρική και τη βιωματική μέθοδο Focusing, όπως και στην Συστημική Αναπαράσταση του Bert Hellinger.
Το 2008 ίδρυσα το Κέντρο Έντεχνης Δράσης που μέχρι και σήμερα είναι ένας χώρος πνευματικότητας, τέχνης και ψυχοθεραπείας. Στις υπηρεσίες που προσφέρουμε είναι η Συμβουλευτική και η Ψυχοθεραπεία ατομικά δια ζώσης άλλα και εξ αποστάσεως (online). Διοργανώνουμε πρωτοποριακά ομαδικά σεμινάρια και κλειστές ομάδες ψυχοθεραπείας.
Στις αγαπημένες μου διοργανώσεις είναι οι Εναλλακτικές διακοπές μέσω τεχνών.
Από την πολυετή εξερεύνηση μου στο χώρο τον Εναλλακτικών Θεραπειών ξεχώρισα τη Σαμάνικη Διδασκαλία και συνέθεσα το εκπαιδευτικό πρόγραμμα Shamanic Practitioner Training με πιστοποίηση από τον διεθνή οργανισμό International Practitiοners of Holistic Medicine (IPHM).