Η δύναμη της αφήγησης για το άτομο και τον κόσμο, σημειώνεται από την αρχή της ανθρώπινης ιστορίας. Υπερβαίνει τον χρόνο και τον τόπο. Η αφήγηση ιστοριών, ως ένας τρόπος σύνδεσης με τους άλλους, μπορεί να διευκολύνει τη διαδικασία επούλωσης για τον εαυτό μας και για όσους μοιραζόμαστε τις ιστορίες μας. Μπορεί να μας βοηθήσει να μάθουμε για την τραγωδία και την κωμωδία της ζωής και να μας κάνουν να νιώθουμε λιγότερο μόνοι, λιγότερο μπερδεμένοι και ταραγμένοι.
Η συγγραφή ιστοριών δίνει τη δυνατότητα στους ανθρώπους να δημιουργήσουν νόημα από τα καταστροφικά γεγονότα που έχουν υποστεί. Μπορεί επίσης να μας δώσει τη δυνατότητα να προχωρήσουμε και να εξελιχθούμε.
Σε όλες τις αρχαίες παραδόσεις δημιουργούσαν μύθους
Η αφήγηση χρονολογείται από την αρχή του χρόνου. Στην πραγματικότητα, οι ιστορίες είναι ίσως οι ισχυρότεροι δεσμοί που έχουμε με άλλα έθνη και φυλές. Οι Αυστραλοί αυτόχθονες ζωγράφισαν σύμβολα από ιστορίες στους τοίχους των σπηλαίων για να βοηθήσουν τους αφηγητές να θυμούνται τις ιστορίες τους. Οι Αιγύπτιοι ήταν οι πρώτοι που έγραψαν τις ιστορίες τους. Επίσης οι Ρωμαίοι, μέσα από τα ταξίδια και τις κατακτήσεις τους, ήταν έμπειροι στη διάδοση ιστοριών.
Αλλάζοντας συνειδητά την ιστορία μας
«Ζούμε τη ζωή μας με ιστορίες που λέμε για τον εαυτό μας και που άλλοι λένε για εμάς. Αυτές οι ιστορίες στην πραγματικότητα διαμορφώνουν την πραγματικότητα μας. Επίσης κατασκευάζουν και αποτελούν αυτό που βλέπουμε, αισθανόμαστε και κάνουμε. “
Η εστίαση στην ιστορία στην αφηγηματική θεραπεία, δείχνει πώς μπορούμε να αξιοποιήσουμε τη θεραπευτική δύναμη της αφήγησης, στη δική μας ζωή.
Μπορεί να μην γνωρίζουμε ότι η φύση, το θέμα και το περιεχόμενο των ιστοριών, επηρεάζουν τον εσωτερικό μας εαυτό. Με την ευαισθητοποίηση στις ιστορίες που λέμε στον εαυτό μας, ή εκείνες που έχουμε ακούσει από άλλους για εμάς. Μπορούμε να αλλάξουμε τις σκέψεις μας, την ιστορία μας και τις δυνατότητές μας.
Μας επιτρέπει να αποκτήσουμε, πρόσβαση στο συλλογικό ασυνείδητο
Μέσα από την αφηγηματική θεραπεία, μαθαίνουμε και αρχίζουμε να χρησιμοποιούμε, τη σοφία του ασυνείδητου μυαλού μας. Μας επιτρέπει να αποκτήσουμε πρόσβαση στο συλλογικό ασυνείδητο και να πάμε πέρα από την ατομική μας συνείδηση. Το προσωπικό μας ασυνείδητο, αποτελείται κυρίως από εκείνα τα μέρη των ιστοριών που δεν θέλουμε να θυμηθούμε γιατί είναι πολύ οδυνηρά. Το συλλογικό ασυνείδητο μας συνδέει με τη σφαίρα των αρχέτυπων και τη μυθική τους επιρροή. Για να δημιουργήσουμε μια νέα ιστορία, πρέπει να επεξεργαστούμε και να χαλαρώσουμε τις πτυχές αυτών των ασυνείδητων δυνάμεων. Έτσι αποκτάμε πρόσβαση στη δυναμική του ασυνείδητου μυαλού μας, που θα μας επιτρέψει να αποκτήσουμε συνειδητότητα και να κάνουμε την αλλαγή .
Το ταξίδι του Ήρωα
Ο Τζόζεφ Κάμπελ επινόησε τον όρο «το ταξίδι του ήρωα», που είναι η διαδρομή μας από τη γέννηση μέχρι το θάνατο. Από την αθωότητα μέχρι τη σοφία και από τη στασιμότητα σε μια νέα ζωή.
Σε κάθε ιστορία ο Ήρωας, αντιμετωπίζει δυσκολίες και εμπόδια. Έχει συμμάχους και εχθρούς και η πορεία του, τον οδηγεί να πάρει το θησαυρό και να τον μοιράσει στους συνανθρώπους του. Το ταξίδι του ήρωα είναι επίσης ένας δρόμος που ακολουθούμε για να βρούμε τον αυθεντικό εαυτό μας και τον προορισμό μας. Κατά τη διάρκεια αυτού του ταξιδιού, περνάμε στάδια, θέτουμε συνεχώς ερωτήσεις που αντιπροσωπεύουν σπόρους αφύπνισης. Το να γράφουμε τις ιστορίες μας είναι ένας εξαιρετικός τρόπος για να βρούμε απαντήσεις για θέματα που μπορεί να θάβονται μέσα στις ψυχές μας.
Από τα ημερολόγια του Jung (επτά Μαύρα Βιβλία που ήταν το προσχέδιο του Κόκκινου Βιβλίου )
“Ψυχή μου, ψυχή μου πού είσαι; Με ακούς; Σου μιλάω, σε καλώ – είσαι εκεί; Έχω επιστρέψει, είμαι πάλι εδώ. Έχω τινάξει τη σκόνη όλου του κόσμου από τα πόδια σου και έχω έρθει σε σένα, είμαι μαζί σου. Μετά από πολλά χρόνια μακράς περιπλάνησης. Έχω έρθει πάλι σε σένα… Με αναγνωρίζεις ακόμα; Πόσο πολύ κράτησε ο χωρισμός! Όλα είναι τόσο διαφορετικά. Και πώς σε βρήκα; Πόσο παράξενο ήταν το ταξίδι μου! Τι λέξεις να χρησιμοποιήσω για να σου πω σε τι στρυφνά μονοπάτια με καθοδήγησε προς εσένα ένα καλό αστέρι; Δώσε μου το χέρι σου, σχεδόν ξεχασμένη μου ψυχή. Πόσο μεγάλη η χαρά μου που σε ξαναβλέπω, εσένα ψυχή από καιρό αποκηρυγμένη. Η ζωή με οδήγησε πίσω σε σένα. Ψυχή μου, το ταξίδι μου θα συνεχίσει στο πλευρό σου. Θα περιπλανηθώ μαζί σου και θα ανέλθω στη μοναξιά μου.”
Καρλ Γκούσταβ Γιουνγκ
ψυχίατρος και ψυχαναλυτής
Εργασία με σύμβολα και εικόνες
Με την έκφραση της ιστορίας μας μέσα από την τέχνη, την κίνηση , την ποίηση και άλλους μη λεκτικούς ή μεταφορικούς τρόπους. Εμπλεκόμαστε τόσο στα ορθολογικά μέρη (αριστερό ημισφαίριο) όσο και στα διαισθητικά / συναισθηματικά μας μέρη(δεξί ημισφαίριο). Το δεξί ημισφαίριο του εγκεφάλου, σκέφτεται με εικόνες και σύμβολα. Την πρωταρχική γλώσσα της Πηγής και του σύμπαντος. Καθώς ερμηνεύουμε όσα έχουν έρθει σε μας με τη μορφή συμβόλων, ενεργειών και αισθήσεων, μιλάμε με την ψυχή. Χωρίς βιασύνη τους επιτρέπουμε να μας πληροφορήσουν ή να αναπληρώσουν ότι μας χρειάζεται. Έτσι ενώνουμε τη φαντασία με την πραγματικότητα. Το ασυνείδητο, πληροφορεί το συνειδητό.
Όταν γράφουμε τις ιστορίες μας, σταματάμε να αισθανόμαστε σύγχυση για τα γεγονότα στη ζωή μας και έτσι αρχίζουμε να έχουμε πρόσβαση στη σοφία που χάσαμε όταν αποσυνδεθήκαμε από τραυματικά συναισθήματα ή καταστάσεις. Η αφήγηση διαδραματίζει ουσιαστικό ρόλο για να μας βοηθήσει να κατανοήσουμε τη ζωή μας και να ορίσουμε την ταυτότητά μας. Κάθε μέρα λέμε ιστορίες – στον εαυτό μας και στους γύρω μας.
Στρεφόμαστε στη γραφή για να εκφράσουμε και να αντιμετωπίσουμε δύσκολες στιγμές της ζωή μας. Ο τρόπος που περιγράφουμε τον εαυτό μας και τον κόσμο έχει να κάνει με τις περιοριστικές πεποιθήσεις μας. Ο τρόπος που ζούμε επηρεάζεται από τα πιστεύω μας . Μπορεί να έχουμε ασυνείδητες προσδοκίες – ή περιορισμούς – για το πώς να ζήσουμε, με βάση εν μέρει τις ιστορίες που έχουμε πει στον εαυτό μας για μεγάλο χρονικό διάστημα.
Πως οι ιστορίες που λέμε για τον εαυτό μας και τον κόσμο μας αποδυναμώνουν;
Η κατασκευή ιστοριών είναι ισχυρή και μπορεί να μας βοηθήσει στην ενίσχυση των δυνατοτήτων μας ή να μας υπενθυμίσει μια αδυναμία. Η ανάληψη της ιστορίας μας ή η επανεγγραφή των κεντρικών θεμάτων της. Μπορεί να μας βοηθήσει να αξιοποιήσουμε τα μέρη του εαυτού μας που δεν έχουν εκφραστεί, να ανακαλύψουμε νέα δύναμη και να αρχίσετε να πιστεύουμε στα ταλέντα μας. Η αξιοποίηση αυτών των δύο απλών σημείων μπορεί να μας βοηθήσει να ξεκλειδώσουμε έναν κόσμο νέων δυνατοτήτων. Μερικά από αυτά που θεωρούμε δεδομένα ως αλήθεια – ειδικά για τον εαυτό μας και τα ταλέντα μας. Μπορεί απλά να είναι ιστορίες που μας αποδυναμώνουν και μπορεί να μην είναι τόσο «αληθινά» όσο έχουμε σκεφτεί. Έτσι αν αμφισβητούμε αυτές τις υποτιθέμενες αλήθειες μπορεί να νιώσουμε απελευθέρωση.
Η αλλαγή της ιστορία μας
Η ιστορία μπορεί να μας βοηθήσει να οργανώσουμε τις αναμνήσεις μας για ένα σημαντικό γεγονός, μια εμπειρία ή ένα σημείο μετατροπής. Μόλις έχουμε έναν συνεκτικό τρόπο να περιγράψουμε τι συνέβη και την απάντησή μας σε αυτό, μπορούμε να εξερευνήσουμε τυχόν συναισθήματα ή αναμνήσεις. Μπορεί να παρατηρήσουμε ότι η πράξη της οργάνωσης φαινομενικά αποσυνδεδεμένων αναμνήσεων, σε μια δομημένη ιστορία μπορεί να βοηθήσει στη μείωση της τάσης για συσσώρευση από το παρελθόν.
Οι ιστορίες είναι ιδιαίτερα ισχυρές στις οικογένειες. Σκεφτείτε τυχόν οικογενειακούς «μύθους» που μπορεί να έχουμε ακούσει επανειλημμένα σε όλη τη ζωή μας.
Ποια ιστορία υπάρχει, για τη γέννησή μας;
Ποια ιστορία υπάρχει, για την παιδική μας ηλικία, την εφηβεία ή τους τρόπους με τους οποίους μεταφερθήκαμε στην ενηλικίωση;
Ποιες ιδιότητες πιστεύουμε για τον εαυτό μας ως αποτέλεσμα αυτών των ισχυρών οικογενειακών ιστοριών;
Διαχωρισμός του εαυτού από το πρόβλημα
Ένα σημαντικό χαρακτηριστικό της αφηγηματικής θεραπείας που περιλαμβάνει μια διαδικασία γνωστή ως εξωτερίκευση. Χρησιμοποιώντας την αφήγηση, ένα σημαντικό συστατικό της σύγχρονης ψυχοθεραπείας, μπορούμε να αλλάξουμε την εστίαση του ρόλου που παίζουμε στην ιστορία της ζωής μας. Αυτός ο διαχωρισμός, του εαυτού από το πρόβλημα. Είναι μέρος μιας τεχνικής γνωστής ως «αποδόμηση», που μας βοηθάει να απομακρυνθούμε από ένα τα προβλήματα και τον πόνο. Δημιουργεί την αλλαγή της σκέψης και μας δίνει μια θεραπευτική απόσταση, έναν ασφαλή χώρο στον οποίο μπορεί να συμβεί θεραπεία.
Η αποδόμηση στη δύναμη της αφήγησης
«Η εξωτερίκευση είναι μια διαδικασία για την αποδόμηση της δύναμης μιας αφήγησης και τον διαχωρισμό του ατόμου από το πρόβλημα. Από το να ταυτιστεί με το πρόβλημα και μερικές φορές να του δώσει ένα όνομα». Η δημιουργία διαχωρισμού μεταξύ του εαυτού και του προβλήματος μας δίνει χώρο για να προσπαθήσουμε να το διαχειριστούμε.«Ο διαχωρισμός του προβλήματος από το άτομο διευκολύνει την ελπίδα και μας δίνει τη δυνατότητα να πάρουμε στάση και να έχουμε περισσότερη αυτοεκτίμηση». Έτσι, η ικανότητα εξωτερικής ανάγνωσης ενός προβλήματος, μπορεί να οδηγήσει σε αισιόδοξα συναισθήματα σχετικά με τη διαχείριση ή την επίλυση του προβλήματος.
Ερωτήσεις & δυνατότητες
Αφού εξωτερικεύσουμε το πρόβλημα ή την ανησυχία, μπορούμε στη συνέχεια να χρησιμοποιήσουμε ερωτήσεις διερεύνησης. Ώστε να κατανοήσουμε καλύτερα την επίδραση του, στη ζωή μας. Αυτές οι ερωτήσεις, μας βοηθούν να μάθουμε την προέλευση, την επιρροή και τις αιτίες του ίδιου του ζητήματος. Η θεραπευτική χρήση τέτοιων ερωτήσεων είναι ένα άλλο χαρακτηριστικό της αφηγηματικής θεραπείας. Οι ερωτήσεις που μπορεί να κάνουμε στον εαυτό μας περιλαμβάνουν:
•Πότε εμφανίστηκε για πρώτη φορά αυτό το πρόβλημα;
• Υπήρξαν στιγμές που διαχειρίστηκα εποικοδομητικά αυτό το πρόβλημα;
• Υπάρχει κάποιος σκοπός ή κέρδος για να μου είναι δύσκολο να διαχειριστώ αυτό το θέμα;
Είναι αλήθεια;
Πώς αντιδρώ – τι συμβαίνει; – όταν πιστεύω αυτή την ιστορία;
Ποιος θα ήμουνα χωρίς αυτή την ιστορία;
Εάν μου έλεγε αυτή την ιστορία ένας φίλος, πώς θα ένιωθα για αυτόν; Χαρούμενος; Λυπημένος; Κίνητρα; Νίκησε; Ποιες ιδιότητες ή χαρακτηριστικά φαίνεται να έχω, με βάση αυτή την ιστορία; Οι ιστορίες που λέω στον εαυτό μου περιγράφουν πραγματικά ποιος είμαι, ή καταγράφουν μόνο ένα μέρος της ολότητας μου;
Είναι ένας ευεργετικός τρόπος θεραπείας
Καθώς αρχίζουμε να βλέπουμε την ικανότητά μας, να ξεπερνάμε μια δύσκολη ιστορία ή μια περιοριστική νοοτροπία. Θα συνειδητοποιήσουμε τη δύναμη μας, να κάνουμε αλλαγές. Ο ρυθμός της αλλαγής μπορεί να είναι αργός. Όμως ίσως θυμηθούμε τις ικανότητές μας, να χτίσουμε μια νέα ιστορία και μια νέα αίσθηση του εαυτού μας. Η εξερεύνηση της ιστορίας μας – μέσω γραφής, μπορεί να μας βοηθήσει να γνωρίσουμε και να ακούσουμε τον εαυτό μας. Καθώς εξερευνούμε τις ιστορίες μας, ενδέχεται να δούμε, θέματα που έχουμε ξεπεράσει ή συμπεριφερόμαστε διαφορετικά τώρα. Ίσως απομακρυνθήκαμε από το γνωστό ρόλο που παίζαμε. Η διερεύνηση των συνθηκών που υποστήριξαν αυτή τη θετική αλλαγή, μπορεί να ενεργοποιήσει περισσότερη δημιουργικότητα και αποφασιστικότητα.
Λίγα λόγια για μένα :
Γεια σας είμαι η Τζέσικα Μαργαρίτη ψυχοθεραπεύτρια με Jugian προσανατολισμό. Εξειδικεύομαι στην Κλινική Εκφραστική Θεραπεία μεσώ Τεχνών (Expressive Art Therapy) που συνδυάζει την αναλυτική ψυχολογία του βάθους του Carl Jung με την Gestalt. Μου αρέσει πολύ να δουλεύω με τους ανθρώπους μέσα από το δημιουργικό παιχνίδι , τις μινιατούρες και τη μέθοδο Jugian Sandplay. Έχω εκπαιδευτεί στην προσωποκεντρική και τη βιωματική μέθοδος Focusing. Οπως και στην Συστημική Αναπαράσταση του Bert Hellinger.
Το 2008 ίδρυσα το Κέντρο Έντεχνης Δράσης που μέχρι και σήμερα είναι ένας χώρος, πνευματικότητας, τέχνης και ψυχοθεραπείας. Στις υπηρεσίες που προσφέρουμε είναι η Συμβουλευτική και η Ψυχοθεραπεία ατομικά δια ζώσεις άλλα και εξ αποστάσεως (online). Διοργανώνουμε πρωτοποριακά ομαδικά σεμινάρια και κλειστές ομάδες ψυχοθεραπείας.
Στις αγαπημένες μου διοργανώσεις είναι οι Εναλλακτικές διακοπές μέσω τεχνών.
Από την πολυετή εξερεύνηση μου στο χώρο τον Εναλλακτικών Θεραπειών ξεχώρισα τη Σαμάνικη Διδασκαλία και συνέθεσα το εκπαιδευτικό πρόγραμμα Shamanic Practitioner Training με πιστοποίηση από τον διεθνή οργανισμό, International Practitiners of Holistic Mendicine IPHM.
