Όλοι είμαστε συγκλονισμένοι από την καταστροφική φωτιά που ξέσπασε σε αρκετές περιοχές της χώρας μας τη Δευτέρα 23/7. Πόσο μάλλον οι κάτοικοι των πληγέντων περιοχών. Δυστυχώς δεν υπάρχει ορισμός που να μπορεί να ορίσει την “φυσιολογική αντίδραση” σε τόσο επώδυνες καταστάσεις. Το ψυχολογικό τραύμα μπορεί να εκδηλώνεται με την αίσθηση αγωνίας, θλίψης, επώδυνες αναμνήσεις αϋπνία και άγχος. Μπορεί επίσης να έχουμε την αίσθηση ότι είμαστε μουδιασμένοι , αποσυνδεδεμένοι από το περιβάλλον μας και ανίκανοι να εμπιστευτούμε τους άλλους ανθρώπους. Όταν συμβαίνουν δυσάρεστα γεγονότα, χρειαζόμαστε χρόνο για να ξεπεράσουμε τον πόνο και να αισθανθούμε πάλι ασφαλής. Στην συνεχεία του άρθρου αναφέρουμε χρήσιμες συμβουλές βοήθειας και υποστήριξη που μπορούμε να τις χρησιμοποιήσουμε για να επιτύχουμε πιο γρήγορη ανάκαμψη.
Τι είναι το συναισθηματικό και ψυχολογικό τραύμα;
Το συναισθηματικό και ψυχολογικό τραύμα είναι το αποτέλεσμα εξαιρετικά αγχωτικών γεγονότων που καταστρέφουν την αίσθηση της ασφάλειας, κάνοντάς μας να αισθανθούμε αβοήθητοι σε έναν επικίνδυνο κόσμο. Δεν είναι τα αντικειμενικά γεγονότα που καθορίζουν εάν ένα γεγονός είναι τραυματικό, αλλά η υποκειμενική μας συναισθηματική εμπειρία του γεγονότος. Όσο πιο φοβισμένοι και ανήμποροι αισθανόμαστε, τόσο πιο πιθανό είναι να έχουμε τραυματιστεί.
Πως να αντιμετωπίσουμε μια τραυματική εμπειρία;
Τα τραυματικά συμπτώματα ενεργοποιούν πρωτόγονους βιολογικούς μηχανισμούς.
Τα τραυματικά συμπτώματα ακολουθούν μια σπειροειδή πορεία που ξεκινά με πρωτόγονους βιολογικούς μηχανισμούς. Στον πυρήνα αυτής της πορείας βρίσκεται η αντίδραση της ακινησίας ή του παγώματος, ένας μηχανισμός άμυνας που προέρχεται από τον ερπετοειδή εγκέφαλο. Αντιδρώντας στον κίνδυνο, ο οργανισμός μπορεί να παλέψει, να φύγει ή να παγώσει (ακινητοποιηθεί). Αυτές οι αντιδράσεις αποτελούν τμήματα ενός ενοποιημένου αμυντικού συστήματος. Όταν οι αντιδράσεις πάλης ή φυγής δεν είναι αποτελεσματικές, ο οργανισμός ενστικτωδώς συρρικνώνεται και κινείται προς την τελευταία του επιλογή, την αντίδραση του παγώματος. Καθώς συρρικνώνεται, η ενέργεια που θα είχε εκφορτιστεί κατά την εφαρμογή των στρατηγικών της πάλης ή της φυγής, δεσμεύεται μέσα στο νευρικό σύστημα. Σε αυτή τη συναισθηματική και αγχώδη κατάσταση έχουμε δυο συμπεριφορές:
- η ματαιωθείσα αντίδραση πάλης μεταβάλλεται σε έκρηξη οργής
- η ματαιωθείσα αντίδραση φυγής δίνει τη θέση της στην ανημποριά.
Το άτομο το οποίο πέρασε στη φάση της οργής ή της ανημποριάς, έχει ακόμη τη δυνατότητα να επιστρέφει σε μια μανιασμένη αντίδραση φυγής ή σε μια λυσσαλέα αντεπίθεση. Εάν ο οργανισμός δεν μπορέσει να αποφορτιστεί από την συσσωρευμένη ενέργεια τρεπόμενος σε φυγή ή αμυνόμενος ωστε να εκμηδενίσει την απειλή, τοτε άτομο θα έχει ισχυρή τραυματική εμπειρία .
‘Ένα άλλο πιθανό σενάριο είναι ότι η συσσώρευση της ενεργείας θα συνεχιστεί έως ότου η οργή, ο τρόμος και η ανημποριά θα φθάσουν σε τέτοιο επίπεδο ενεργοποίησης που θα κατακλύσουν όλο το νευρικό σύστημα. Σε αυτό το σημείο η ακινησία θα αναλάβει δράση και το άτομο θα καταρρεύσει.
Πως μπορούμε να θεραπεύσουμε το τραύμα
Προκειμένου να θεραπεύσουμε το ψυχολογικό και συναισθηματικό τραύμα, θα πρέπει να επιλύσουμε τα δυσάρεστα συναισθήματα, τις μνήμες, να απαλλαγούμε από την ενέργεια “μάχης ή φυγής”, να μάθουμε να ρυθμίζουμε τα συναισθήματα της απώλειας και του φόβου, και να ξαναχτίσουμε την ικανότητά να εμπιστεύόμαστε τους άλλους ανθρώπους.
Το σώμα μας παίζει σημαντικό ρόλο στην επεξεργασία του τραύματος
Είναι εξαιρετικά σημαντικό να επικεντρώνουμε την προσοχή μας στις σωματικές αισθήσεις, παρά στις σκέψεις και τις αναμνήσεις για το τραυματικό συμβάν. Όταν παρατηρούμε τι συμβαίνει στο σώμα, μπορούμε πολύ εύκολα να απελευθερώσουμε μεγάλες ποσότητες συσσωρευμένης ενέργεια που σχετίζεται με το τραύμα, μέσω κινήσεων, κλάματος και άλλων μορφών φυσικής απελευθέρωσης.
Τα άγρια ζώα είναι οι δάσκαλοί μας.
Μία από τις δυσκολίες στην αντιμετώπιση του τραύματος είναι η υπερβολική έμφαση η οποία έχει δοθεί στο περιεχόμενο ενός γεγονότος που προκάλεσε το τραύμα. Οι περισσότεροι από μας που έχουν περάσει μια τραυματική εμπειρία τείνουμε να αντιλαμβάνομαστε τον εαυτό μας μάλλον ως επιζώντα παρά ως ένα ων με ενστικτώδη δύναμη για θεραπεία. Αυτή την χαρισματική ικανότητα των ζώων να ξεπερνάνε άμεσα ένα απειλητικό συμβάν μπορούμε να την χρησιμοποιησουμε και εμεις ως πρότυπο. Μας δίνει μια κατεύθυνση που μπορεί να ανοίξει το δρόμο προς τις έμφυτες θεραπευτικές μας ικανότητες. Πρέπει να δώσουμε προσοχή στη ζωώδη μας φύση, για να βρούμε τις ενστικτώδεις πρακτικές που απαιτούνται προκειμένου να απελευθερωθούμε από τις εξουθενωτικές συνέπειες του τραύματος.
Βοηθώντας ένα αγαπημένο πρόσωπο
Όταν ένας αγαπημένος έχει υποστεί μια τραυματική εμπειρία, η υποστήριξή μας μπορεί να είναι ένας κρίσιμος παράγοντας για την ανάκαμψη του. Θα πρέπει να είμαστε υπομονετικοί και να δείχνουμε κατανόηση. Η θεραπεία από το τραύμα απαιτεί χρόνο. Είναι πολύ χρήσιμο να θυμάστε ότι η ανταπόκριση του καθενός στο τραύμα είναι διαφορετική. Είναι φρόνιμο να μην κρίνουμε τις αντιδράσεις του αγαπημένου μας ατόμου.
Μερικές ποιο πρακτικές συμβουλές:
- Να προσφέρουμε πρακτική υποστήριξη για να βοηθήσουμε το αγαπημένο μας πρόσωπο να επανέλθει σε μια κανονική ρουτίνα. Αυτό μπορεί να σημαίνει βοήθεια στα ψωνια ή στις εργασίες στο σπίτι. Να είστε διαθέσιμος να μιλήσετε ή να ακούσετε.
- Να μην πιέζουμε το αγαπημένο μας πρόσωπο να μιλάει, αλλά να είμαστε διαθέσιμοι εάν θέλει να μιλήσει. Είναι πολύ σύνηθες άνθρωποι που περνάνε τραυματικές εμπειρίες να δυσκολεύονται να μιλήσουν για το τι συνέβη. Είναι προτιμότερο να μην πιέζουμε το αγαπημένο μας πρόσωπο απλά ας του δώσουμε χώρο και να το αφήσουμε να γνωρίζει ότι είμαστε εκεί για να το ακούσουμε αν θέλει να μιλήσει.
- Μπορούμε να βοηθήσουμε το αγαπημένο μας πρόσωπο να επικοινωνήσει και να χαλαρώσει. Ενθαρρύνετε τους να συμμετέχουν σε σωματικές ασκήσεις.
- Να μην πάρουμε προσωπικά τα συμπτώματα του τραύματος. Ο αγαπημένος μας μπορεί να γίνει θυμωμένος, ευερέθιστος, αποσυρμένος ή συναισθηματικά απομακρυσμένος. Πρέπει να θυμόμαστε ότι αυτό είναι αποτέλεσμα του τραύματος και μπορεί να μην έχει καμία σχέση με εμάς ή τη σχέση μας.
4 Συμβουλές αυτοΐασης και αποκατάστασης ψυχολογικών τραύματων
1) Προσπαθήστε να κάνετέ 30 λεπτά άσκηση την ημέρα.
Το τραύμα διαταράσσει τη φυσική ισορροπία του σώματός και παγώνει σε μια κατάσταση έντονου φόβου. Εκτός από το κάψιμο της αδρεναλίνης και την απελευθέρωση ενδορφινών, η άσκηση και η κίνηση μπορούν πραγματικά να βοηθήσουν στην αποκατάσταση του νευρικού συστήματος.
Αντί να εστιάζετε στις σκέψεις σας είναι προτιμότερο να εστιάστε πραγματικά στο σώμα σας και πώς αισθάνεστε καθώς κινήστε. Παρατηρήστε την αίσθηση των ποδιών σας χτυπώντας το έδαφος, για παράδειγμα, ή το ρυθμό της αναπνοής σας, ή το αίσθημα του ανέμου στο δέρμα σας.
2)Η απομόνωση δεν είναι η καλύτερη επιλογή
Μετά από ένα τραύμα, μπορεί να θέλετε να απομονωθείτε από τους άλλους, αλλά η απομόνωση μόνο κάνει τα πράγματα χειρότερα. Η σύνδεση με τους άλλους πρόσωπο με πρόσωπο θα σας βοηθήσει να θεραπευτείτε, γι ‘αυτό προσπαθήστε να διατηρήσετε τις σχέσεις σας και να αποφύγετε τον υπερβολικό χρόνο μόνοι.
- Δεν χρειάζεται να μιλάτε για το τραύμα. Η σύνδεση με άλλους δεν σημαίνει ότι πρέπει να μιλάμε για το τραύμα. Στην πραγματικότητα, για μερικούς ανθρώπους, αυτό μπορεί να κάνει τα πράγματα χειρότερα. Η αίσθηση δέσμευσης των άλλων ότι είναι απλά εκεί παρέχει την αποδοχή και την εμπιστοσύνη.
- Ζητήστε υποστήριξη. Ενώ δεν χρειάζεται να μιλάτε για το ίδιο το τραύμα, είναι σημαντικό κάποιος να μοιραστεί τα συναισθήματά σας πρόσωπο με πρόσωπο, κάποιος που θα ακούσει προσεκτικά χωρίς να κρίνει. Αναζητήστε ένα αξιόπιστο μέλος της οικογένειας, φίλο, σύμβουλο ή θεραπευτή.
- Συμμετέχετε σε κοινωνικές δραστηριότητες, ακόμα κι αν δεν σας αρέσουν αυτή τη στιγμή. Κάνετε “κανονικά” πράγματα με άλλους ανθρώπους, πράγματα που δεν έχουν καμία σχέση με την τραυματική εμπειρία.
- Επανασυνδέθείτε με παλιούς φίλους. Αν έχετε ξεκόψει από σχέσεις που κάποτε ήταν σημαντικές για εσάς, κάντε την προσπάθεια να επανασυνδεθείτε.
- Συμμετοχή σε μια ομάδα υποστήριξης για επιζώντες τραυμάτων. Η συνύπαρξη με άλλους που αντιμετωπίζουν τα ίδια προβλήματα μπορεί να σας βοηθήσει να μειώσετε την αίσθηση της απομόνωσης και να ακούσετε πώς οι άλλοι το αντιμετωπίζουν μπορεί να σας σας εμπνεύσει στη δική σας ανάκαμψη.
- Εθελοντισμός. Η παροχή βοήθειας σε άλλους, μπορεί να είναι ένας πολύ καλός τρόπος να αμφισβητηθεί η αίσθηση της αδυναμίας που συχνά συνοδεύει το τραύμα. Υπενθυμίστε στον εαυτό σας τις δυνάμεις σας και ανακαλέστε την αίσθηση της δύναμης βοηθώντας τους άλλους.
Εάν η σύνδεση με άλλους είναι δύσκολη…
Πολλοί άνθρωποι που έχουν υποστεί τραύμα αισθάνονται αποσυνδεδεμένοι, αποσύρονται και δυσκολεύονται να συνδεθούν με άλλους ανθρώπους. Αν αυτό σας περιγράφει, υπάρχουν μερικά πράγματα που μπορείτε να κάνετε πριν να καθίσετε στη συνέχεια με έναν φίλο:
- Κινηθήτε:Πηδήξτε πάνω, κάτω, κουνήστε τα χέρια και τα πόδια σας, ή απλώς τιναξτε τα. Το κεφάλι σας θα αισθανθεί πιο καθαρό και θα είναι πιο εύκολο να συνδεθείτε.
- Φωνητική εκτόνωση. Ο φωνητικός ήχος είναι ένας πολύ καλός τρόπος για να βγάλετε από μέσα σας όλο τον πόνο και το φόβο ώστε να ανοίξετε και πάλι στη ζωή. Καθίστε ευθεία και απλά κάνετε ήχους “mmmm”. Αλλάξτε τον τόνο και την ένταση του ήχου μέχρι να εμφανιστεί ένας ευχάριστος κραδασμός.
3) Αυτορυθμίστε το νευρικό σας σύστημα
Ανεξάρτητα από το πόσο αναστατωμένοι, ανήσυχοι και νευρικοί αισθάνεστε, είναι σημαντικό να γνωρίζετε ότι μπορείτε να αλλάξετε το σύστημα διέγερσης και να ηρεμήσετε τον εαυτό σας. Όχι μόνο θα βοηθήσει στην ανακούφιση του άγχους που συνδέεται με το τραύμα, αλλά θα δημιουργήσει επίσης μεγαλύτερη αίσθηση ελέγχου.
- Αναπνοή. Εάν αισθάνεστε αποπροσανατολισμένοι, σε σύγχυση ή αναστάτωση, ένας γρήγορος τρόπος να ηρεμήσετε τον εαυτό σας είναι μέσα από τη συνειδητή αναπνοή. Απλά πάρτε 60 αναπνοές, εστιάζοντας την προσοχή σας σε κάθε αναπνοή.
- Βιωμένη αίσθηση . Μήπως ένα συγκεκριμένο χρώμα, οσμή ή γεύση, γρήγορα σας κάνει να αισθάνεστε πιο ήρεμοι; Ή ίσως χαλαρωνεται χαϊδεύοντας ένα ζώο ή ακούγοντας μουσική; Όλοι αντιδρούν στις αισθητηριακές επιρροές λίγο διαφορετικά, γι ‘αυτό πειραματιστείτε με διαφορετικές τεχνικές για να βρείτε αυτό που σας ταιριάζει καλύτερα.
- Γείωση. Για να αισθανθείτε στο παρόν και πιο γειωμένοι, κάθήστε σε μια καρέκλα. Νιώστε τα πόδια σας στο έδαφος και την πλάτη σας στην καρέκλα. Κοιτάξτε γύρω σας και επιλέξτε έξι αντικείμενα που έχουν κόκκινο ή μπλε χρώμα. Παρατηρήστε αν η αναπνοή σας γίνεται βαθύτερη και πιο ήρεμη.
Επιτρέψτε στον εαυτό σας να νιώσει ότι νιώθει όταν το νιώθει. Αναγνωρίστε τα συναισθήματά σας σχετικά με το τραύμα καθώς αυτά προκύπτουν και αποδεχτείτε τα.
4) Φροντίστε την υγεία σας
Είναι αλήθεια: η ύπαρξη ενός υγιούς σώματος μπορεί να αυξήσει την ικανότητά σας να αντιμετωπίσετε το άγχος του τραύματος.
- Χρειάζεται αρκετό ύπνο. Μετά από μια τραυματική εμπειρία, η ανησυχία και ο φόβος μπορεί να διαταράξουν την ισορροπία του ύπνου σας. Αλλά η έλλειψη ποιοτικού ύπνου μπορεί να επιδεινώσει τα συμπτώματα τραυματισμού και να δυσκολέψει τη διατήρηση της συναισθηματικής σας ισορροπίας. Πηγαίνετε για ύπνο και σηκωθείτε την ίδια ώρα κάθε μέρα.
- Αποφύγετε αλκοόλ και ναρκωτικά. Η χρήση τους μπορεί να επιδεινώσει τα συμπτώματα και να αυξήσει τα συναισθήματα κατάθλιψης, άγχους και απομόνωσης.
- Ισορροπημένη διατροφή. Η κατανάλωση μικρών, καλά ισορροπημένων γευμάτων καθ ‘όλη τη διάρκεια της ημέρας θα σας βοηθήσει να διατηρήσετε την ενέργεια σας και να ελαχιστοποιήσετε τις αλλαγές της διάθεσης. Αποφύγετε τα ζαχαρούχα και τηγανισμένα τρόφιμα και τρώτε πολλά ωμέγα-3 λίπη – όπως καρύδια, σόγια και λιναρόσπορους – για να δώσετε ώθηση στη διάθεσή σας.
- Μειώστε το άγχος. Δοκιμάστε τεχνικές χαλάρωσης όπως διαλογισμό, γιόγκα ή ασκήσεις βαθιάς αναπνοής. Προγραμματίστε χρόνο για δραστηριότητες που σας φέρνουν χαρά, όπως τα αγαπημένα χόμπι.
Βιβλιογραφία
- Πηγή:Ινστιτούτο Sidran
- Το ξυπνημα της τίγρης Peter A. levine & Ann Frederick
