Τα όνειρα είναι ο τρόπος που το ασυνείδητο επικοινωνεί μαζί μας
Τι είναι τα όνειρα;
Τα όνειρα είναι μια πανανθρώπινη εμπειρία. Από φαινομενολογικής απόψεως, ένα όνειρο αποτελεί μια εμπειρία ζωής, που αναγνωρίζεται εκ των υστέρων, γιατί, ενώ λαμβάνει χώρα στο μυαλό μας κατά τη διάρκεια του ύπνου, τη στιγμή που βιώθηκε μετέφερε την ίδια αίσθηση αληθοφάνειας ώστε, να το συνδέουμε με τις συνειδητές, εμπειρίες μας. Με άλλα λόγια, έμοιαζε να συμβαίνει στον «πραγματικό» κόσμο και μόνο εκ των υστέρων αναγνωρίστηκε, ως «ονειρικός» κόσμος.
Η φαινομενολογία των ονείρων, περιλαμβάνει γεγονότα που δεν είναι βιωμένα στον «ξύπνιο» κόσμο: ξαφνικές μετατοπίσεις στο χρόνο και το χώρο, αλλαγές στην ηλικία, η παρουσία προσώπων, γνωστών ή πεθαμένων, φανταστικά πρόσωπα και ζώα που ποτέ δεν υπήρξαν. Τα όνειρα είναι σκέψεις, συναισθήματα και εικόνες που διαμορφώνονται συνδυαστικά, όταν κοιμόμαστε. Συνήθως όταν ονειρευόμαστε κατά τη διάρκεια του ύπνου, τα μάτια μας, κάνουν έντονες ανεπαίσθητες κινήσεις. Υπάρχουν διάφορες θεωρίες σχετικά με τις ερμηνείες των ονείρων, αλλά ο πραγματικός σκοπός των ονείρων είναι ακόμα άγνωστος. Γνωρίζουμε όμως ότι τα όνειρα συνδέονται στενά με την ανθρώπινη ψυχολογία.,
Ποιοι παράγοντες μας οδηγούν σε ευχάριστα και δυσάρεστα όνειρα;
Τα όνειρα σχετίζονται, με την κατάσταση του νου μας. Είναι φυσικό να αντιμετωπίζουμε δυσάρεστα όνειρα όταν περνάμε από πολύ δύσκολες καταστάσεις με έντονο στρες ή έχουμε άγχος. Τα “βαριά” όνειρα προέρχονται, κυρίως από μια δυσάρεστη κατάσταση, του νου. Σε αντίθεση με αυτό, αντιμετωπίζουμε ευχάριστα όνειρα, όταν βρισκόμαστε σε συναισθηματική ευφορία. Όταν δηλαδή αισθανόμαστε ικανοποιημένοι από τη ζωή, αυτό αντανακλάται και στα όνειρά μας.
Τι είναι τα επαναλαμβανόμενα όνειρα;
Είναι όνειρα που, επαναλαμβάνονται συχνά. Συνήθως παρουσιάζονται σε μετατραυματικές διαταραχές άγχους, που σχετίζονται με κάποιο τραυματικό συμβάν. Αυτά τα όνειρα μπορεί να φέρουν ένα μήνυμα, για κάτι που δεν παρατηρούμε. Συχνά σε μερικά επαναλαμβανόμενα όνειρα, μπορεί να βιώνουμε ότι, πέφτουμε από κάποιο ύψος (αυτό μπορεί να δείχνει την έλλειψη στήριξης), ή να δούμε κάποια σημαντική εξέταση (μπορεί να δείχνει το φόβο μας για κάποια δοκιμασία) ή ακόμα να μην μπορούμε να κινηθούμε (αυτό μπορεί να υποδηλώνει ότι στην πραγματική μας ζωή, είμαστε σε μια κατάσταση δεν μπορούμε να βγούμε από αυτή).
Τι είναι οι εφιάλτες;
Οι εφιάλτες είναι βαριά όνειρα, που δημιουργούν συναισθήματα τρόμου ή θλίψης. Όταν βιώνουμε έναν εφιάλτη, συνήθως βλέπουμε φρικιαστικές εικόνες ή καταστάσεις φόβου ή ενόχλησης στο όνειρό μας. Οι νυχτερινοί τρόμοι, δεν είναι ίδιοι με τους εφιάλτες. Τα παιδιά συχνά βιώνουν τέτοιες εμπειρίες και εμφανίζονται κατά τις πρώτες ώρες ύπνου. Ο νυχτερινός τρόμος είναι ένα δραματικό επεισόδιο, το οποίο χαρακτηρίζεται από έντονη αγωνία και πανικό. Αιφνιδίως, το παιδί πετάγεται κλαίγοντας, φωνάζοντας ή και ουρλιάζοντας. Tα μάτια του είναι ανοιχτά και η έκφραση του προσώπου του είναι τρομαγμένη. H κρίση διαρκεί μερικά λεπτά.
Τι είναι τα «συνειδητά όνειρα» (lucid dreams);
Συνειδητό όνειρο (διαυγές όνειρο) είναι αυτό, στο οποίο ο ονειροπόλος, έχει πλήρη επίγνωση, του τι βλέπει στο όνειρο. Όταν βιώνουμε ένα συνειδητό ονείρεμα, κατά κάποιο τρόπο, μπορούμε να ασκήσουμε μια μορφή ελέγχου στο όνειρό μας, σχετικά με το περιεχόμενο του και τους ρόλους, που εμπλέκονται σε αυτό. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι βιώνουμε ένα όνειρο, μέσα στο όνειρο και έχουμε την επίγνωση το τι ακριβώς συμβαίνει καθώς ονειρευόμαστε.
Μπορούν τα όνειρα να προβλέψουν το μέλλον;
Ναι, τα όνειρα μπορούν να προβλέψουν το μέλλον, αλλά όχι όλα τα όνειρα. Τα περισσότερα όνειρα είναι αντανακλάσεις της κατάστασης μας κατά τη στιγμή εκείνη. Όμως υπάρχουν τα λεγόμενα προγνωστικά όνειρα. Οι θεωρητικοί λένε ότι η ύπαρξη προγνωστικών ονείρων είναι μια σπάνια ικανότητα που έχουν μερικοί άνθρωποι.
Κατανοώντας την ψυχολογία των ονείρων
Ο Σίγκμουντ Φρόιντ είχε πει ότι τα όνειρα είναι ο τρόπος έκφρασης των ασυνείδητων επιθυμιών μας. Είχε πει ότι τα βαριά όνειρα επιτρέπουν στον εγκέφαλο να αποκτήσει τον έλεγχο των συναισθημάτων που προκύπτουν από τις δυσάρεστες εμπειρίες.
Ο Carl Jung, που ήταν Ελβετός ψυχίατρος, πρότεινε ότι τα όνειρα αντισταθμίζουν τα μονόπλευρα συναισθήματα, που βαρύνουν τη συνείδηση μας. Τα όνειρα στη Γιουνγκιανή ψυχολογία αντιμετωπίζονται ως φυσική, ρυθμιστική, ψυχική διαδικασία, ανάλογη των επανορθωτικών μηχανισμών, της σωματικής λειτουργίας.
Η συνειδητή αντίληψη με την οποία το Εγώ καθοδηγεί τον εαυτό του, είναι αναπόφευκτα μόνο μια μερική όψη, καθώς πολλά παραμένουν πάντα έξω από τη σφαίρα του Εγώ. Το ασυνείδητο περιέχει ξεχασμένο υλικό, καθώς επίσης και υλικό όπως τα αρχέτυπα που δεν μπορούν, θεωρητικά, να είναι συνειδητά, παρόλο που αλλαγές στη συνείδηση, μπορεί να υποδεικνύουν την ύπαρξή τους. Ακόμα και μέσα στο πεδίο της συνείδησης, κάποια νοήματα είναι στο επίκεντρο, ενώ άλλα, παρόλο που είναι απαραίτητα για τη συντήρηση της κεντρικής επίγνωσης, δεν είναι.
Η μυστήρια φύση των ονείρων
Ορισμένες θεωρίες υποδεικνύουν, ότι τα όνειρα περιλαμβάνουν τα καταπιεσμένα συναισθήματα ενός ατόμου που εκφράζονται κατά τη διάρκεια του ύπνου. Υπάρχουν και άλλες θεωρίες που υποδηλώνουν ότι τα όνειρα αποτελούν παρενέργεια των εργασιών καθαρισμού του εγκεφάλου.
Ο Hartmann (Βαυαρός Ιατρός Φιλόσοφος) πιστεύει ότι τα όνειρα δίνουν στο άτομο μια ευκαιρία να οργανώσει τις σκέψεις του. Η θεωρία του Blechner για τον Ονειρικό Δαρβινισμό, που αποδίδει τη δημιουργία νέων ιδεών στα όνειρα, υποστηρίζει αρκετά την ανάλυση του Hartmann. Ο Griffin, μέσω της έρευνάς του, πρότεινε την θεωρία του ονείρου για την εκπλήρωση της προσδοκίας, σύμφωνα με την οποία τα όνειρα ολοκληρώνουν τα πρότυπα συναισθηματικών προσδοκιών.
Κανένα όνειρο δεν είναι ποτέ εντελώς κατανοητό. Τα μελλοντικά γεγονότα και τα μελλοντικά όνειρα μπορεί να αλλάζουν εκείνο, που έδειχνε να είναι μια τέλεια ολοκληρωμένη ερμηνεία. Πρέπει πάντα να έχουμε κατά νου τη μυστήρια φύση των ονείρων, η οποία έγκειται στα όρια της κατανόησης μας, του εγκεφάλου και του μυαλού, του συνειδητού και του ασυνείδητου, της προσωπικής και της διαπροσωπικής ζωής.
